Αρχαία Βερενίκη

 

Το έτος 290 π.Χ., στή θέση της σημερινής Πρέβεζας χτίστηκε η αρχαία Βερενίκη ή Βερενίκεια, από τό Βασιλιά της Ηπείρου Πύρρο (318-272 π.Χ.), πρός τιμήν τής πεθεράς του Βερενίκης, γυναίκας του βασιλιά Πτολεμαίου Α’ της Αιγύπτου. Ο Πτολεμαίος Α΄ ήταν στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου, συγγραφέας ιστορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ιστορική πηγή για τον διάσημο ιστορικό Φλάβιο Αρριανό, ο οποίος σπούδασε στη Νικόπολη. Ο Βασιλιάς Πύρρος είχε ως πρώτη σύζυγο την Αντιγόνη κόρη του Πτολεμαίου Α, δεύτερη σύζυγο τη Λανάσα, κόρη του Αγαθοκλή και τρίτη σύζυγο τη Βικέρνα.

Λεπτομέρειες ιστορικές για την πόλη Βερενίκη δεν είναι διαθέσιμες από ιστορικές πηγές. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες απόψεις για το πού βρισκόταν χωροταξικά η Αρχαία Βερενίκη. Η πιο πιθανή εκδοχή είναι ότι βρισκόταν στους λόφους Μιχαλιτσίου Πρέβεζας. Το έτος 158 π.Χ. μετά την κατάκτηση της Ηπείρου από τούς Ρωμαίους, ο στρατηγός Αιμίλιος Παύλος, κατέστρεψε την πόλη Βερενίκη μαζί με άλλες 70 ηπειρωτικές πόλεις, συμπεριλαμβανομένης και της Εφύρας με το Νεκρομαντείο της.

Σημειώνεται, ότι στην ευρύτερη περιοχή των ορίων του σημερινού Καποδιστριακού Δήμου Πρέβεζας υπάρχουν διαχρονικά τρείς πόλεις: Βερενίκη (290 π.Χ. έως 158 π.Χ.), Νικόπολη ( 31 π.Χ. έως 1000 περίπου), Πρέβεζα (1292 έως σήμερα). Ο βασιλιάς της Ηπείρου Πύρρος (Pyrrhus, 318-272 π.Χ.), είχε ενσωματώσει στην επικράτειά του τη Θεσσαλία και μεγάλο τμήμα της Μακεδονίας. Είχε σημαντικές επιτυχίες σε μάχες εναντίον των Ρωμαίων στη Νότιο Ιταλία, στο Tarentum (Τάραντας), στην Heraclea ή Herculaneum (Ηράκλεια), (με ελέφαντες κλπ), και στη ναυμαχία του Asculum (Αίσκουλο). Eίχε όμως πολλές απώλειες στρατιωτών, υπολογίζεται ότι έχασε τα δύο τρίτα του στρατού του, εξ ού και η φράση «Πύρρειος Νίκη» (Pyrhious Victory).

Στους λόφους του Μιχαλιτσίου έχουν βρεθεί τυχαία αρχαίοι τάφοι και αρκετοί έχουν ανασκαφτεί από αρχαιοκάπηλους. Σε ένα χωράφι των λόφων Μιχαλιτσίου βρέθηκε τη δεκαετία του 70 κατά την όργωση με τρακτέρ, μαυσωλείο (τύμβος πολλαπλών τάφων) το οποίο ανασκάφτηκε από την ΙΒ Εφορεία Κλασσικών Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων και αρκετά σημαντικά ευρήματα εντοπίσθηκαν ασύλητα. Το σημαντικότερο εύρημα αυτής της ανασκαφής είναι ο "λέων του Μιχαλιτσίου" πού εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων (φωτογραφία). Πρόκειται για μαρμάρινο επιτύμβιο άγαλμα λέοντος με πλούσια χαίτη και εκφραστική μορφή. Διαστάσεις 1,05Χ0,65 μ. Χρονολογείται στο δεύτερο μισό 4ου π.Χ. αιώνα (επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού).

Σε ένα σημείο των λόφων Μιχαλιτσίου υπάρχει εμφανώς προσφάτως συλλημένος αρχαίος τάφος με λίθινη λαξευτή σαρκοφάγο και με ακέραιο το λίθινο λαξευτό σκέπαστρο (αδημοσίευτη φωτογραφία Χαρ. Γκούβα, 2007). Σε άλλο σημείο των λόφων υπάρχει μεγάλη οπή λαθρανασκαφής πού έχει μπαζωθεί εκ των υστέρων. Θραύσματα κεράμων, λίθινες λαξευτές πλάκες αλλά και αρκετά ακέραια τεμάχια κεράμων είναι διάσπαρτα επιφανειακώς σε μεγάλο εύρος έκτασης των λόφων. Όλα έχουν τεχνοτροπία Κασσώπης. Αλλα αξιόλογα ευρήματα της Βερενίκης δεν έχουν έρθει στην επιφάνεια από αρχαιολογικές ανασκαφές, αλλά σαφώς η περιοχή πρέπει να οριοθετηθεί και να είναι ελεγχόμενη αρχαιολογικώς μέχρι να γίνουν επίσημες ανασκαφές σε επιλεγμένες θέσεις.

ΠΗΓΗ