"Άλλος δρόμος" : Η κυριαρχία της νεοφιλελεύθερης πολιτικής μετέτρεψε τους ελεύθερους δημόσιους χώρους σε εμπόρευμα, η διαχείριση του οποίου, ακολουθεί τους κανόνες της αγοράς.

Στην εποχή μας, μαζί με τις επιπτώσεις της κρίσης και των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, οι κάτοικοι των τουριστικών περιοχών, ιδίως των παράλιων περιοχών, βιώνουν τις συνέπειες των πολιτικών που οδήγησαν στην άνιση ανάπτυξη, στην έλλειψη οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, στη συνέχιση της απομόνωσης και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης.

Σήμερα τα προβλήματα αυτά επικαιροποιούνται λόγω της γενικευμένης εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης δημόσιων κοινών αγαθών αλλά και λόγω της φερόμενης ως πράσινης ανάπτυξης, η οποία μεταφράζεται σε νέες περιοχές κερδοφορίας του κεφαλαίου στους τομείς της ενέργειας, της διαχείρισης των απορριμμάτων, της τουριστικής εκμετάλλευσης και καταστροφής περιοχών εξαιρετικού φυσικού κάλλους κ.λπ.

Οι ακτές και οι παραλίες και η εν γένει παραθαλάσσια ζώνη των ακτών του Ιονίου αλλά και η απέναντι νησιωτική γη αντιμετωπίζονται ως ευκαιρία κέρδους για τα μεγάλα κερδοσκοπικά συμφέροντα σε όλα τα επίπεδα (ενεργειακό, κατασκευαστικό, τουριστικό), με συστηματική και έντονη παρέμβαση που ως αποτέλεσμα έχει αφενός να αναιρείται ο κοινόχρηστος χαρακτήρας τους και αφετέρου να προσβάλλεται και να υποβαθμίζεται το ευαίσθητο αυτό οικοσύστημα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι περιφράξεις παραλιακών εκτάσεων, η λειτουργία δραστηριοτήτων που δεν συνάδουν με την κατά φυσικό προορισμό των ακτών χρήση, η επιβολή χρηματικού αντιτίμου στους πολίτες προκειμένου να επιτραπεί η είσοδος τους στις παραλίες με αποτέλεσμα να παραβιάζεται το δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης όλων των πολιτών στις ακτές.

Αλλά και το ζήτημα των ιδιωτικοποιήσεων των δημοσίων ελεύθερων χώρων, αναδεικνύεται σήμερα ως ένα κομμάτι της διαδικασίας άλωσης των δημόσιων υποδομών από το ιδιωτικό κεφάλαιο, στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης διακυβέρνησης.

Η περίπτωση των ιδιωτικοποιήσεων των ελεύθερων δημόσιων χώρων λαμβάνει κυρίως χώρα στην πόλη, στον αστικό χώρο και αφορά στην άλωση από ιδιώτες εδαφικών εκτάσεων, που έχουν δημόσιο ή δημοτικό ιδιοκτησιακό καθεστώς, αδόμητες ή εν μέρει δομημένες, φιλοξενούν εγκαταστάσεις ποικίλων χρήσεων δημοσίου χαρακτήρα και έχουν ελεύθερη πρόσβαση για τους πολίτες.

Η κυριαρχία της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, τόσο στην κεντρική διοίκηση, όσο και στην αυτοδιοίκηση, μετέτρεψε τους ελεύθερους δημόσιους χώρους σε εμπόρευμα, η διαχείριση του οποίου, ακολουθεί τους κανόνες της αγοράς. Η υφαρπαγή τους από τους πολίτες και η μετατροπή τους σε χώρους ιδιωτικού πλουτισμού και κερδοσκοπίας, δρομολογήθηκαν με ειδικές πολεοδομικές ή χωροταξικές ρυθμίσεις, μετατράπηκαν σε χώρους προς ανοικοδόμηση και εκμετάλλευση, με μακροχρόνιες παραχωρήσεις που ισοδυναμούν με πωλήσεις, απαγορεύοντας την ελεύθερη πρόσβαση στους πολίτες.

Ταυτόχρονα δημοτικές επιχειρήσεις αναψυχής έγιναν ιδιωτικές, κλειστές και αισθητικά απαράδεκτες, παραπέμποντας στην Χαβάη η άλλες τουριστικές μπανανίες .

Με το Ειδικό Χωροταξικό για τον Τουρισμό που οι εργολάβοι και οι real estate είναι οι κυριότεροι υποστηρικτές του, η δημόσια περιουσία πωλείται με προτεραιότητα τα φιλέτα-ακίνητα της παραλιακής ζώνης αφου ουσιαστικά επιτρέπει την δόμηση από τις περιοχές NATURA και τα δάση, μέχρι τον αιγιαλό και τα μικρά νησιά. Η πολιτική που προωθείται με το Ειδικό Χωροταξικό για τον τουρισμό οδηγεί στην ανεξέλεγκτη και σωρευτική χωροθέτηση μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων, κατ' αντιπαράθεση με άλλες δραστηριότητες και την φέρουσα ικανότητα των τοπικών οικοσυστημάτων, με μοναδικό κριτήριο το μέγιστο κέρδος των επενδυτών.

Όχι μόνο δεν τηρούνται οι βασικοί κανόνες προστασίας στις περιοχές ιδιαίτερης περιβαλλοντικής αξίας αλλά το Ειδικό Χωροταξικό για τον Τουρισμό προωθεί την επέκταση των τουριστικών εγκαταστάσεων σε προστατευόμενες περιοχές Natura, σε ακατοίκητα νησιά και βραχονησίδες, καταστρέφοντας σημαντικούς οικότοπους της χώρας, χωρίς ποιοτικές παρεμβάσεις για μακροχρόνια επιβίωση, για τη συμβίωση με το περιβάλλον, την στήριξη μικρών και μεσαίων μονάδων, την προώθηση δράσεων τουρισμού, καθώς και την επιμήκυνση της διάρκειας της τουριστικής περιόδου.

Οι ακτές μετατρέπονται σε μαρίνες, μεγάλα τμήματα της παράκτιας ζώνης δομούνται και ιδιωτικοποιούνται και η θάλασσα ρυπαίνεται από την ανεξέλεγκτη ναυσιπλοΐα και τα αστικά λύματα.

Ταυτόχρονα, επεκτείνεται η εκτός σχεδίου δόμηση και ο πολεοδομικός σχεδιασμός ταυτίζεται με τις εντάξεις αυθαιρέτων στο σχέδιο πόλης, ενώ προωθείται η μετατροπή των περιαστικών δασών σε άλση.

Ο τουρισμός που έχει αναπτυχθεί στην παραλιακή ζώνη της Ηπείρου αλλά και γενικότερα έχει στόχο το άμεσο κέρδος και την υπερίσχυση των μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων σε βάρος του κοινωνικού συνόλου, ενώ ταυτόχρονα, επεκτείνεται η ασυδοσία με τη μαύρη ανασφάλιστη εργασία χιλιάδων εργαζομένων στον τουρισμό, πακέτο των πολυεθνικών, ενώ τα λαϊκά στρώματα αδυνατούν, πλέον, και για λίγες μέρες να πάνε σε διακοπές, λόγω ακρίβειας και της αντιλαϊκής πολιτικής της ΕΕ.

Λύσεις υπάρχουν άμεσες: ανατροπή της μνημονιακής πολιτικής, κυβέρνηση της αριστεράς, κατάργηση του ν.3908/2011 και αντικατάσταση τους με πολιτικές που οι θέσεις τους εδράζονται στους άξονες: περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης, προστασία του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος και την αμιγώς τουριστική πολιτική.

Ειδικότερα

για την εκτός σχεδίου δόμηση και τους όρους και περιορισμούς δόμησης :

1) Σταδιακή μείωση της εκτός σχεδίου δόμησης έως την κατάργησή της, κατάργηση των παρεκκλίσεων για την εκτός σχεδίου δόμηση, θέσπιση αυστηρότερων όρων και περιορισμών δόμησης, ειδικότερα για ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές και κορεσμένες τουριστικά περιοχές (αύξηση αρτιότητας, αύξηση κατάτμησης, μείωση κλινών ανά στρέμμα, αύξηση απόστασης κτισμάτων από αιγιαλό, μείωση υψών, μείωση επιτρεπόμενης δόμησης κ.λπ.) και ελαχιστοποίηση της δόμησης (εμβαδόν) για παραθεριστική κατοικία.

2) Σταδιακή υποκατάσταση της εκτός σχεδίου δόμησης με ζώνες ελέγχου και σωστή εφαρμογή των υφιστάμενων εργαλείων χωρικού σχεδιασμού για την εκτός σχεδίου δόμηση.

3) Μείωση της χωρητικότητας στις τουριστικά ανεπτυγμένες - κορεσμένες περιοχές.

Φυσικό περιβάλλον, πολιτισμός

Για την προστασία του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος :

1) Απαγόρευση τουριστικής δραστηριότητας σε περιοχές Natura και σε ζώνες γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας.

2) Προστασία και ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου της χώρας ως συγκριτικά πλεονεκτήματα του ελληνικού τουρισμού.

Τουρισμός

Σχετικά με την αναπτυξιακή πολιτική στον τουρισμό :

1) Προώθηση μορφών ήπιου- εναλλακτικού τουρισμού, όπως οικοτουρισμού, αγροτουρισμού, περιπατητικού τουρισμού, σε αντίθεση με τον μαζικό τουρισμό που προκρίνεται.
2) Δημιουργία τοπικού δικτύου ήπιων τουριστικών πόλων με έμφαση στην τοπική ταυτότητα και φυσιογνωμία, που να λειτουργούν συμπληρωματικά με ορθολογική διαχείριση των φυσικών και πολιτισμικών πόρων.
3) Προτεραιότητα στη βελτίωση και λειτουργία των υφιστάμενων τουριστικών εγκαταστάσεων και καταλυμάτων (π.χ. ΞΕΝΙΑ και ξενοδοχεία στα αστικά κέντρα).
4) Αποκατάσταση των χρόνιων προβλημάτων σε περιοχές μαζικού τουρισμού.
5) Θέσπιση ειδικών κινήτρων για την ανάπτυξη εγκαταλελειμμένων οικισμών.
6) Ανάδειξη παραδοσιακών οικισμών και αποκατάσταση διατηρητέων κτιρίων.
7) Χρήση βιοκλιματικού σχεδιασμού στα κτίρια των νέων τουριστικών μονάδων.
8) Καθορισμό συγκεκριμένων προδιαγραφών που θα αφορούν τη φέρουσα ικανότητα των περιοχών που υποδέχονται τουριστικές δραστηριότητες.
9) Καθορισμό μέτρων και ορίων για την προστασία και εξοικονόμηση των φυσικών πόρων στους τουριστικούς υποδοχείς. 10) Αξιοποίηση αρχαιολογικών χώρων και μνημείων με ένταξή τους σε ένα εθνικό πρόγραμμα διαχείρισης.