ΜΙΑ ΑΠΟΨΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΕΝΟΣ ΝΕΟΥ ΑΓΡΟΤΗ

Το κείμενο αυτό είναι το πρώτο κείμενο ενός εργαζόμενου ανθρώπου, μετά τα φοιτητικά του χρόνια, όπου επιχειρεί να συμπυκνώσει σκέψεις που υπάρχουν εδώ και πολύ καιρό. Η αλήθεια είναι πως η αλλαγή παραστάσεων από τη Θεσσαλονίκη και τη σχολή του Φυσικού σε μια μικρότερη πόλη όπως τα Γιαννιτσά και ένα ακόμη πιο μικρό χωριό όπως το Αχλαδοχώρι δεν έχει μεστώσει προκειμένου να βγάλω ασφαλή συμπεράσματα.

ΠΩΣ ΑΠΟΦΑΣΙΣΑ ΝΑ ΓΙΝΩ ΑΓΡΟΤΗΣ;

Σιγά σιγά οι εμπειρίες του παρελθόντος μαζί με την πραγματικότητα που βιώνουμε συμπληρώνουν το παζλ με βάση το οποίο όλοι τελικά βρίσκουμε τον δρόμο μας. Η απόφαση της μετεγκατάστασης, της νέας και διαφορετικής αρχής αποδείχθηκε τελικά εύκολη, καθώς η στήριξη ήταν μεγάλη. Κάποτε άλλωστε έπρεπε να βγει και το μεροκάματο. Το επάγγελμα είναι ταυτόχρονα εύκολο και δύσκολο. Ένας σύγχρονος αγρότης έχει τις ιδιότητες του εργάτη, του μηχανικού, του γεωπόνου, του χημικού, του μετεωρολόγου, του εμπόρου και του λογιστή.

Πολλοί, όταν σκέφτονται τους αγρότες, έχουν στο μυαλό τους από τη μια εργάτες γης και από την άλλη μεγαλοτσιφλικάδες που δε δουλεύουν ποτέ και εκμεταλλεύονται τους εργάτες γης ως αδίστακτα αφεντικά. Υπάρχει φυσικά αυτή η εικόνα, αλλά υπάρχουν όμως τόσες ενδιάμεσες κατηγορίες αγροτών σε μικρές επιχειρήσεις που δε λειτουργούν με τα απλοϊκά σχήματα αναλυτών που δεν έχουν καμιά σχέση με τη δουλειά. Είσαι λοιπόν εργάτης γιατί πρέπει να βγάζεις ο ίδιος μεγάλο μέρος της δουλειάς και να μαθαίνεις να συνεργάζεσαι. Είσαι μηχανικός γιατί πρέπει να είσαι σε θέση να επιλύσεις στοιχειώδη προβλήματα που θα προκύψουν στα μηχανήματά σου εν ώρα εργασίας και μέχρι να πας στο συνεργείο. Είσαι γεωπόνος και χημικός γιατί πρέπει να γνωρίζεις τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, που και πως θα τα χρησιμοποιήσεις, αλλά και να μπορείς να μελετάς αναλύσεις που ίσως αφορούν το χώμα, το νερό κτλ. Είσαι μετεωρολόγος για να «διαβάζεις» όσο το δυνατόν καλύτερα τον καιρό, καθώς στη δουλειά μας όλα εξαρτώνται από αυτόν. Είσαι έμπορος για να μπορείς να πουλάς την παραγωγή σου και λογιστής για να μπορείς να ελέγχεις τα οικονομικά της αγροτικής σου επιχείρησης.

Όλα αυτά ο αγρότης καλείται να τα κάνει μέσα σε ένα αβέβαιο περιβάλλον, ακόμα πριν από την κρίση, αλλά και επί της ουσίας μόνος του και διχασμένος. Υπάρχουν γεωργοί και εργάτες γης πολλών ταχυτήτων και όλοι διαδραματίζουν το ρόλο τους. Οι γεωργοί με τις υποδιαιρέσεις τους και ανάλογα με τα στρέμματα που καλλιεργεί ο καθένας, χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Σε αυτούς που ασχολούνται με πολυετείς και σε αυτούς που ασχολούνται με μονοετείς καλλιέργειες, με αντίστοιχα λίγα και πολλά στρέμματα. Και κάπου εδώ ξεκινάει το όλο μπέρδεμα και η διάσπαση των συμφερόντων του συγκεκριμένου επαγγελματικού χώρου. Στις μονοετείς καλλιέργειες μεγάλο κομμάτι του εισοδήματος έρχεται από τις επιδοτήσεις ενώ στις πολυετείς ρόλο παίζει η τιμή του προϊόντος.

Από το σημείο αυτό κανονικά θα έπρεπε να ξεκινάει όλη η συζήτηση για τον αγροτικό τομέα. Τι θέλουμε και τι όχι. Από όποια άποψη και να το δει κανείς, επιδοτούμενη δουλειά και ζωή δεν πρέπει να υπάρχουν. Οπότε καταλήγουμε είτε στο ότι στην ελεύθερη οικονομία θα πρέπει να φτιαχτεί εκείνο το πλαίσιο στο οποίο ο αγρότης θα ζει αποκλειστικά και μόνο από την τιμή του προϊόντος του, είτε στο ότι δημιουργούμε μια άλλη οικονομία στην οποία ο κεντρικός σχεδιασμός της παραγωγής ξεκινάει με τον πρωτογενή τομέα, δηλαδή τη διατροφή του πληθυσμού.

Πέραν του ότι Ελληνικές κυβερνήσεις και ΕΕ δεν επιθυμούν τίποτε από τα δύο, διότι καταστρέφεται ένα ολόκληρο σύστημα εμπορίου και παραεμπορίου που έχει δημιουργηθεί γύρω από τον αγροτικό τομέα (μπορούμε στο μέλλον να συζητήσουμε και για αυτό), δυστυχώς ούτε οι αγρότες το επιθυμούν στην πλειοψηφία τους. Έχει δημιουργηθεί μια de facto μεσοβέζικη κατάσταση εδώ και πάρα πολλά χρόνια που τους έχει βολέψει όλους, μόνο που στις συγκεκριμένες οικονομικές συνθήκες το κολάρο στένεψε, οπότε και όλοι ασφυκτιούν.

Και μιλώντας για κολάρο εννοούμε τα χρήματα της ΕΕ που εδώ και χρόνια εξαγοράζουν συνειδήσεις γενεών, αλλά και όλα τα μέτρα που παίρνονται λόγω κρίσης. Οι ιστορίες, που έχουν περάσει πλέον στη σφαίρα του θρύλου, στις οποίες στα χαρτιά παίζονταν άσπαστες δεσμίδες χαρτονομισμάτων και τα πούρα άναβαν με πεντοχίλιαρα, είναι πραγματικές. Είναι αλήθεια ότι "στα καλά χρόνια" φτιάχτηκαν περιουσίες οι οποίες βοηθούν ακόμα και σήμερα κόσμο να ζήσει. Ωστόσο δεν το έκαναν όλοι και δεν μπορεί να σπιλώνεται ένας ολόκληρος κλάδος από μία μερίδα του. Και κάποτε πρέπει να σταματήσει μια κατάσταση που οδηγεί πόλεις σαν τα Γιαννιτσά με 56% επίσημη ανεργία το 2014 να παρακμάζουν και το μόνο που λειτουργεί τις πρωινές ώρες να είναι οι καφετέριες. Ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα προσπαθεί να σπιλώσει τα αγροτικά μπλόκα παρουσιάζοντας τους αγρότες διεφθαρμένους, ακροδεξιούς κτλ. με σκοπό να περάσει τα μνημονιακά μέτρα και να απομονώνει κάθε κομμάτι της κοινωνίας που αγωνίζεται. Γιατί αν ήθελε πράγματι να χτυπήσει τη διαφθορά θα έβαζε ζήτημα για όσους κατέστρεψαν τους μεγάλους συνεταιρισμούς και την έβγαλαν καθαρή. Και τέτοιοι δεν υπάρχουν μόνο στη Χρυσή Αυγή αλλά και στο ΣΥΡΙΖΑ, μέλη και ψηφοφόροι. Μόνο στην περιοχή μου υπάρχουν συνεταιριστικά χρέη άνω των 60 εκ. ευρώ, τα οποία ουσιαστικά δεν επιτρέπουν στη νέα γενιά αγροτών να λειτουργήσει, όπως πρέπει, διότι όλοι και όλα την αποτρέπουν. Έχει χαθεί, λόγω των λαθών του παρελθόντος, η εμπιστοσύνη σε οτιδήποτε καλό για τον αγρότη πάει να γίνει από αγρότες.

Σε όλα αυτά όμως κάποτε πρέπει να μπει ένα τέλος, για να πούμε πως προχωράμε μπροστά και κάνουμε τομές. Τα πράγματα όσο υπάρχει καπιταλισμός είναι ξεκάθαρα. Επιβιώνει μόνο το μεγάλο ψάρι και δυστυχώς τρώει τα μικρά. Οπότε τι μένει στους μικρούς; Να λειτουργήσουν συλλογικά. Παραγωγικοί συνεταιρισμοί που πέραν της εμπορίας «ακατέργαστου» προϊόντος θα έχουν και γραμμές μεταποίησης. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για τον αγρότη προκειμένου να ξαναπιάσει το νήμα της δουλειάς του και να γίνει κύριος της ζωής του. Σε ένα διαφορετικό μοντέλο παραγωγής πέραν του καπιταλισμού είναι μεγάλη συζήτηση το πώς θέλουμε και μπορεί να λειτουργήσει η αγροτική παραγωγή φέρνοντας λύτρωση όχι μόνο σε ένα μόνο κομμάτι της κοινωνίας, αλλά στο σύνολο αυτής.

Σε ό,τι αφορά το φορολογικό και το ασφαλιστικό των αγροτών, όσα λέγονται από τους συναδέλφους όλο αυτό το διάστημα είναι αλήθεια. Επί της ουσίας ο αγρότης εξωθείται στο παραεμπόριο διότι σε περίπτωση που τα δηλώσει όλα θα χάνει κάθε χρόνο τα 3/4 του καθαρού του εισοδήματος. Υπάρχουν και τώρα άνθρωποι που δεν τα δηλώνουν όλα, αλλά αυτό συμβαίνει σε όλους τους κλάδους, οπότε δεν χρειάζονται γενικεύσεις. Πρέπει άλλωστε να γνωρίζουμε πως το παραεμπόριο γίνεται με τις ευλογίες του συστήματος. Όταν, δηλαδή, φεύγει ένα φορτηγό με εμπόρευμα από την Ελλάδα και περνάει σε άλλη χώρα της ΕΕ (κυρίαρχα τη Βουλγαρία), δεν υπάρχει ο παραμικρός έλεγχος. Οπότε ουσιαστικά είναι σα να σου λένε "κάν' το". Και αυτό συμβαίνει σε όλο το φάσμα αυτού του οικονομικού οικοδομήματος, άσχετα με το τι λένε πάνω στο ζήτημα η κυβέρνηση ή η ΕΕ.

Θέλω να τελειώσω αυτές τις σκέψεις με δυο κουβέντες για τους εργάτες γης. Η αριστερά θα έπρεπε να έχει καταπιαστεί με αυτό το ζήτημα και να μην το αναδεικνύει μόνο σε περιπτώσεις σαν τη Μανωλάδα. Το 99,9% των εργατών γης είναι μετανάστες. Κι εδώ ακόμη υπάρχει ένας κατακερματισμός και διαιρέσεις που αποτρέπουν την ενότητα των εργατών γης. Διότι ένα κομμάτι αυτών έχει «νομιμοποιηθεί» και ζει σχεδόν όπως όλοι μας σε αυτή τη χώρα, ενώ ένα άλλο έρχεται από γειτονικές χώρες με τρίμηνες τουριστικές βίζες και μόλις τελειώσουν οι δουλειές φεύγει, και ένα τρίτο, οι «αόρατοι» είναι εντελώς χωρίς χαρτιά. Σε άλλα μέρη ζουν και εργάζονται κάτω από σχετικά καλές συνθήκες ενώ σε άλλα η φράση «συνθήκες γαλέρας» είναι λίγη. Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να αγκαλιαστούν από την αριστερά και τα συμφέροντά τους να είναι μπροστά στους αγώνες, γιατί ως αυτοί που κυρίαρχα δουλεύουν τη γη αποτελούν και τη λύση του προβλήματος.

Πολλοί λένε «καλά να πάθουν οι αγρότες, φταίνε». Και είναι αλήθεια ότι και πολλοί αγρότες όταν λαμβάνονταν αντίστοιχα μέτρα εναντίον των υπόλοιπων κοινωνικών ομάδων λέγανε κάτι το αντίστοιχο. Γι’ αυτό πιστεύω ότι υπάρχει ο κίνδυνος εάν οι αγρότες καταφέρουμε να πάρουμε αυτά που ζητάμε για τον κλάδο, να φύγουν οι πολλοί απ’ τον αγώνα. Γι’ αυτό δε χρειάζεται στήριξη άνευ όρων στον αγώνα μας, αλλά στήριξη με σκοπό να κατορθωθεί συμμαχία διαρκείας με το μαχόμενο εργατικό κίνημα. Μια τέτοια συμμαχία είναι πολύ σημαντική όχι μόνο για να ανατραπούν τα μνημόνια και η πολιτική της κυβέρνησης, αλλά και προοπτικά, καθώς ο αγροτικός κλάδος είναι πολύ σημαντικός για οποιοδήποτε οικονομικό σύστημα, διότι η βάση της ζωής είναι η διατροφή.

ΠΗΓΗ