Η έμφυτη δειλία του μέσου ανθρώπινου μυαλού

 

Γράφει: Μαριάνθη Πελεβάνη

 

Μπορούν να αλλάξουν  τα πράγματα; Μπορεί να αλλάξει ο κόσμος; Μπορούμε να αλλάξουμε; Στο βάθος, αυτά αντιλαμβάνομαι ότι είναι τα ερωτήματα που προκύπτουν μέσα στον καθένα, αυτές τις παράξενες, πολιτικά, μέρες. Μπορεί να ανατραπεί το μνημόνιο; Μπορούν να σταματήσουν να πληρώνουν οι πολλοί, οι «από κάτω»; Μπορούν να υπάρξουν θέσεις εργασίας, αύξηση μισθών; Μπορεί να υπάρξει δικαιοσύνη, άμεση δημοκρατία; Όχι, πιστεύουν οι περισσότεροι. Είτε ψηφίσουν συντηρητική διακυβέρνηση, ως φανατικοί πιστοί της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων – ακόμη κι αν αυτή είναι άρρωστη και σάπια – φοβούμενοι κάθε αλλαγή, κάθε κίνηση, είτε ψηφίσουν αριστερή διακυβέρνηση, ελπίζοντας σε κάποια ευρώ παραπάνω κι ένα κράτος πιο «ευαίσθητο», βρισκόμαστε πολύ μακριά από το πέρασμα της διακυβέρνησης των ανθρώπων στη διαχείριση των πραγμάτων, όπως οραματίστηκε ο θείος Μαρξ. Η κοινή γνώμη, ο μέσος άνθρωπος, οι πιο πολλοί, τέλος πάντων, δεν επιθυμούν μάλλον την αλλαγή και σίγουρα δεν την πιστεύουν. Γιατί μπορεί βιώνοντας σκληρά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης να μετατοπίζεται προς τα αριστερά η ψήφος τους, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τη συνείδησή τους. Και βέβαια δεν είναι απαραίτητο. Μπορεί να έχει επαναστατήσει η τσέπη μας, αλλά το πνεύμα μας ακόμη όχι.

 Η επιθυμία της εξουσίας νικά τον πόθο της αλληλοβοήθειας αιώνες τώρα στην ιστορία της ανθρώπινης φύσης. Έτσι τίποτα δεν αλλάζει. Ακόμη κι όταν υψηλά ιδανικά κι αξίες δεν τις καταπολεμούμε, τις αγνοούμε, αρνούμενοι να τις υλοποιήσουμε, αρνούμενοι να αλλάξουμε, έτσι τις νικούμε.

Αυτή η έμφυτη δειλία του μέσου ανθρώπινου μυαλού είναι και η φυλακή του. Αυτήν ταϊζουν και οι μηχανισμοί εξουσίας, εξωτερικοί και εσωτερικοί. Αυτόν τον φόβο μάς εμφυσούν από τα πρώτα βήματά μας. Δεν διδασκόμαστε να ζούμε ελεύθεροι.  Η αλλαγή δεν είναι ζωή, η αλλαγή είναι φόβος.

Αυτό φοβάμαι με τη σειρά μου πως είναι και το πρόβλημα μιας αριστερής, μεταρρυθμιστικής ή ριζοσπαστικής, κυβέρνησης. Πώς να διακυβερνήσεις αριστερά, δεξιό λαό; Μπορεί ο πολιτικός πολιτισμός, ο αξιακός κόσμος των συντηρητικών να ανατραπεί, να αλλάξει; Δύσκολο αλλά πιθανόν, αν συμμετέχουν οι ίδιοι, δίνοντας μάχες εντός κι εκτός τους. Μπορεί η αριστερή κυβέρνηση να μετατοπίζεται αυτή δεξιότερα, ώστε να παραμένει και κυβέρνηση; Εύκολο και το πιο πιθανόν, σύμφωνα και με την έως τώρα πορεία. Μπορεί ένα αριστερό κόμμα να κυβερνήσει ή μόνο ένας αριστερός λαός γράφει ιστορία αλλαγής κι εξέλιξης;

Από τα χρόνια της καπιταλιστικής ακόμη ευημερίας κάποιες αριστερές μειοψηφίες ξαναμίλησαν για αντίστροφη ιεράρχηση των αξιών, για τις έμφυτες συγκρουόμενες τάσεις της υποταγής και της χειραφέτησης στην ανθρώπινη φύση και ο λόγος τους επανατοποθετούνταν στον κοινό αιώνιο τόπο του ανθρώπινου στοχασμού που αναζητεί την απελευθέρωσή του ανθρώπου. Στο σημείο όπου ήρωες, ιστορικοί, φιλόσοφοι, μαθηματικοί και ποιητές συναντήθηκαν, όπου και η γεωμετρία και η ηθική συμπεριλήφθησαν,  εκεί που ο άνθρωπος  σπάει τον τοίχο και βλέπει ολόκληρη τη ζωή. Κι όμως, οι μειοψηφίες μένουν μειοψηφίες, οι ιδέες μένουν ιδέες και οι άνθρωποι μένουν ίδιοι.

Όσο δεν υπάρχει πράξη, όπου να μην υπεισέρχεται το κέρδος, ο φόβος της απώλειας, η επιθυμία για δύναμη, όσο δεν μπορείς να συμπεριφερθείς ελεύθερα κι ισότιμα στους άλλους ανθρώπους, αλλά είσαι αναγκασμένος να τους μεταχειριστείς ή να τους διατάξεις ή να τους υπακούσεις ή να τους κοροϊδέψεις, όσο φοβόμαστε την αλλαγή… ο κόσμος μας θα είναι ένα κουτί, ένα πακέτο τυλιγμένο με το ωραίο χαρτί του γαλανού ουρανού, των κάμπων, των δασών, των μεγάλων πόλεων. Κι όταν ανοίγεις το κουτί, θα βλέπεις μέσα ένα σκοτεινό υπόγειο γεμάτο σκόνη, έναν άνθρωπο νεκρό.

Σε έναν άλλον κόσμο, για τον οποίο γράφει η βραβευμένη Ούρσουλα Λε Γκεν στον «Αναρχικό των δύο κόσμων», στην Ανάρες δεν έχουνε παρά μόνο την ελευθερία τους. Έχουνε νόμο την αρχή της αλληλοβοήθειας των ανθρώπων. Έχουνε κυβέρνηση την ελεύθερη ένωση. Δεν έχουνε κράτη, έθνη, προέδρους, πρωθυπουργούς, αρχηγούς, στρατηγούς, αφεντικά, τραπεζίτες, φεουδάρχες, μεροκαματιάρηδες, ελεημοσύνη, αστυνομία, στρατιώτες, πολέμους. Ούτε κι έχουνε σε τίποτα περίσσευμα. Δεν κατέχουνε, μοιράζονται. Δεν ευημερούνε. Κανένας τους δεν είναι πλούσιος. Κανένας τους δεν είναι παντοδύναμος… Αν θέλετε την Ανάρες, αν θέλετε να στραφείτε στο μέλλον, τότε πρέπει να βαδίσετε μπροστά με άδεια χέρια. Πρέπει να προχωρήσετε μόνοι, γυμνοί, σαν παιδί που έρχεται στον κόσμο, που μπαίνει στο μέλλον του, χωρίς παρελθόν,  χωρίς να κατέχει τίποτα, που η ζωή του εξαρτάται εξ ολοκλήρου απ’ τους άλλους. Δεν μπορείτε να πάρετε ό,τι δεν έχετε δώσει, και είστε εσείς που πρέπει να δοθείτε. Δεν μπορείτε να αγοράσετε την Επανάσταση. Δεν μπορείτε να κάνετε την Επανάσταση. Μπορείτε μόνο να είστε η Επανάσταση. Είτε η επανάσταση θα είναι στο πνεύμα σας είτε πουθενά. 

Ω φως της ανατολής, αφύπνισε

Όσους κοιμήθηκαν!

Θα διαλυθούν τα σκοτάδια

Θα τηρηθεί η υπόσχεση.

 https://www.youtube.com/watch?v=Frn50DFxM3U

ΠΗΓΗ